वाळलेली पानं

तेरा मेरा याराना याद करेगी दुनीया?
ते माहीत नाही पण काही गोष्टी विसरणेच शक्य नाही...
ती मैत्री... निखळपणे काहीतरी एकमेकांसाठी करण्याची इच्छा. ते पावसातले भिजणे, गाडीवर मनमुराद भटकणे. मागच्या रस्त्याला फिरायला जाणे.
आणि एकदा असंच खूप राग आल्यावर भांडून येतांना शिरीषाच्या झाडाची वाळलेली पानं एकदम एका वार्‍यानं आंगावरून जाणं... तसाच त्या वार्‍यात रागही उडून जाणं. एकत्र अभ्यास, प्रोजेक्टस... काय अजब दिवस होते ते.

बुचाची फुलं वेचणं, बँबीजवर कॉफी पीत संध्याकाळी घालवणं. हे तू वाचायलाच पाहिजे आहे म्हणून सावाना मधून एकमेकांसाठी पुस्तकं आणणं.
आणि त्या कट्ट्यांवर बसून काय बोलायचो इतकं? भटकणं आणि गप्पा काय पण दिवस. खास होते अगदीच.

गेले ते दिवसही आणि ती सगळी बरोबरची मैत्रीपण. मीच त्यांना अर्ध्या रस्त्यात सोडून आलो... की सगळेच आपापल्या दिशांना पांगले?
कुणास ठाऊक परत कधी भेटतो.... माहीत नाही! आठवण तर खूपदा येते. त्या काही खास आठवणी बरोबर घेऊन चाललो आहे म्हणून चालतो आहे.

मी?

काय आणि कसं... काही कळतच नाहीये.
माझं काय चुकतं की अजून कुणाचं.

कुठे चाललोय मी?
असं का घडतंय हे सगळं?

अजून किती आहे असा अस्वस्थ काळ?
किती वेळ थांबायचं आहे आनंदासाठी? साधं सोपं जगणं नाहीच का नशीबी?
शेवटी नातं हे फक्त शब्दांचंच असतं बाकी काहीच महत्वाचं नसतं पण तुम्ही नेमक्या वेळी उच्चारलेले योग्य शब्द.
हेच फार महत्वाचे असतात.

पण किती शब्द आणि त्यांचे खेळ खेळत बसायचे? का?
आता काही काळ शब्दांविण काढला तर?
जखमा भरू दे काही काळ.

खुपच बोललो, सगळं मनातलं बाहेर टाकत गेलो.
दुखावणं दुखाऊन घेणं चिक्कार झालं. हे सगळं थांबावं आता.
आयुष्याचा आनंदही घेता यावा, कुणालाही प्रश्न न करता आणि कुठलेच उत्तर न देता.

कदाचित मनातलं मनात ठेवावं आणि फक्त ऐकावं - बाहेरचं आणि आतलं अगदी, आतलं मनातलंपण.

कदाचित त्यातच आनंद असेल, त्यातच शांतता असेल.

-निनाद

शब्द आणि शब्द...

एकदा नेहमी प्रमाणेच - शब्द आणि शब्द...
रात्रीची झोपण्याची वेळ.
तिला झोप आली होती,
पण बाबाशी खेळायचंही होतं. तीच्या शब्दांत 'गोशट' ऐकायची होती - दोंदील ढोमाजीची.
आईचं नन नन ना ना ना चं गाणं ऐकायचं होतं.
आणि मग अलगद आई किंवा बाबाच्या गळ्यात हात टाकून झोपी जायचं होतं.
पण...

पण इथे तर शब्द आणि शब्द.
कधी जोरात, कधी कुत्सित, लागट, टोचणारे, विखारी...
शब्दाने वाढणारे शब्द. कधीच न संपणारे शब्द...

या सगळ्यात एकच क्षण शांतता पसरली आणि त्या छोट्याश्या जीवाला बोलायला एक फट सापडली.
आपल्या पाळणाघरातले मिळालेले शहाणपण -

"श... बाबा, आई श... नो नो नो!!
जोप्पा आता जोप्पा.
नो नो!! जोप्पा "

अगदी त्या छोट्याशा ओठांवर एक बोट ठेवून मान हालवत म्हटलेलं "नो नो!!"
दोन क्षण शांततेत गेले.

नंतर अहंकारांनी परत उसळी मारली,
शब्दांच्या धगीत ते छोटंसं शहाणपण वितळून गेलं.
परत शब्द शब्द शब्द आणि त्यांची ती भडकलेली आग.

दोन मिनिटांनी त्याने पाहिले,
तर ती छोटी कधी नव्हे तो आपली आपण झोपून गेली होती.
बाबाची गोष्ट नि आईचं गाणं ऐकल्याशिवाय न झोपणारी आपलं आपण झोपली - आत अगदी आत काही तरी तुटलं होतं!
काय कोरलं गेलं असेल, 'आता आपणच झोपायला हवं आहे' असा निर्णय घेणार्‍या मनावर?
काय झालं असेल त्या त्या क्षणी त्या छोट्या मनाचं? कोणती असुरक्षितता असेल ती?

हे काय घडून गेलं?

कसं पुसता येईल परत?

-निनाद

अ रोड टू लदाख

अ रोड टू लदाख

अ रोड टू लदाख हा सिनेमा चूकूनही बघू नका.
अश्विन कुमार चा हा सिनेमा इतका टुकार आहे की विचारूच नका.
कलाकारंची कामेही अगदीच फालतु आहेत. शेवटी
इर्फान खानला गोळी लागल्यावर त्याच्या चेहर्‍यावर कोणतेही भाव येत नाहीत.
अरे साधी माशी बसली तरी पाहतो ना आपण... इथे तर आखी गोळीच बसली छातीत बंदुकीची.
छ्या! एकदम भंगार सिनेमा...
बाकी हिमालय दाखवलाय, पण त्यात काय विशेष रे?
तो तर काय साधा जुना सुपर ८ कॅमेरा फिरवला तरी भव्यच दिसतो.
कथा? काहीच सांगण्यासारखी नाही...

जागतिक वगैरे सिनेमाच्या रांगेत खरं मी हे लिहायलाही नको आहे. जाऊ देत्... कधी तरी असं स्लिप् ऑफ टंग सॉरी, स्लिप् ऑफ आय होऊन पाहिले जातात असले सिनेमे...
आणि हिमालयच बघायचा तर आम्ही 'हिमालय' हा तिबेटी सिनेमाच पाहु ना...

पाहिल्यावर पडलेला प्रश्न: का बनवलाय हा सिनेमा???

दिग्दर्शकः अश्विन कुमार
प्रभु: कोयल पुरी , इर्फान खान
भाषा: हिंदी, इंग्रजी

-निनाद

व्हिस्परींग सँडस्

व्हिस्परींग सँडस् किंवा बहासा इंडोनेशिया मध्ये पासीर बेर्बीसीक.
हा इंडोनेशियन चित्रपट इंडोनेशियाचे वेगळेच दर्शन घडवतो.

कथा अशी आहे. दया (दायन सास्त्रोवदोयो)
ही एक छोटी मुलगी तीच्या आईसोबत सागर किनार्‍या वरच्या एका छोट्याशा खेड्यात रहात असते. तीचे वडील लहानपणीच तीला सोडून गेले असतात. ते कसे असतील या विचारात ती तासंतास घालवते.
एकदा अचानक होणार्‍या दंगलीने त्यांना खेडे सोडून अजून दूरवरच्या वस्तीत जाऊन रहावे लागते. या किशोरवयीन मुलीवर आईचे करडे लक्ष असते. त्या करडेपणाला दयापण काहीशी नाखुष असते.
नव्या वस्तीत तीला एक मैत्रीण मिळते. दिघींचा काही काळ मजेत जातो पण एका घटनेत तीला तीची मैत्रीण गमवावी लागते. मात्र त्याचवेळी तिचे वडील अचानक पणे परत येतात... त्यांच्या बरोबर आलेला मित्र तीचा गैरफायदा घ्यायचा प्रयत्न करतो. दयाची होणारी मानसिक अवस्था अतिशय परिणामकारक रित्या दाखवली आहे. आईच्या हे सर्व लक्षात येते पुढचा अंदाज घेउन व ती दयाला या सगळ्यापासून दूर निघून जायला सांगते.



कथा संथ आणि तशी साधी व सुरुवातीला पकड घेत नाही असे वाटले तरी नंतर सिनेमा उत्सुकता धरून ठेवतो.
काही प्रमाणात इंडोनेशियाचे खरे सामाजिक ग्रामीण जीवनवही बघायला मिळते.
चित्रिकरणासाठी निवडलेले लोकेशन्स आऊट ऑफ वल्ड आहेत... संगितही अप्रतीम आहे. एक वेगळेच जग. वेगळाच अनुभव.

दिग्दर्शकः नान त्रिवेणी अचनास
लेखकः नान त्रिवेणी अचनास/रय्या मकारीम
इ.स. २००१
भाषा : बहासा इंडोनेशिया
प्र.भू. :दायन सास्त्रोवदोयो
ऍवॉर्डसः एशिया पॅसिफिक फिल्म फेस्टिव्हल चे सिनेमॅटोग्राफी, साउंड. शिवाय, ब्रिस्बेन, सियाटल, ओस्लो, व सिंगापूर यथील निरनिराळ्या प्रकारची पारितोषिके.

-निनाद

कोंबडी पळाली तंगडी धरून

मला खरं तर लहान मुलं मोठ्यांच्या गाण्यावर नाचलेली आजिबात आवडत नाहीत... पण हे दोघे काय नाचतायेत... काय पर्फेक्ट टायमींग घेतायत. त्यामुळे मी तो विचार बाजूला ठेऊन म्हणतोय हे पाहा


यांच्या नाचा पुढे मूळ गाण्यातला नाच काहीच नाही,
अगदीच पांचट!

एकदा पहावं करून

नवे नाटक!
किती मेहेनत असते एखादे नाटक उभं करण्यात. नुसते संवाद पाठ करणे व व योग्य वळी फेकणे हा एक भाग झाला. पण इतर किती तरी अजून भाग आहेतच.
वेळो वेळी होणार्‍या तालिमी आणि त्यांना दर वेळी कमिटेडली जाणे. आपला रोल हा आपणच आहोत म्हणून मान्य करून त्यात एखाद्या सुरवंटासारखे शिरणे. तिथेच तालिमींया कोशात प्रयोगाचे सगळेकाही जमून येई पर्यंत वाट बघत थांबणे. आणि प्रयोगाच्या वेळी फुलपाखरू होऊन स्टेजवर भिरभिरणे. इतके काही सोपे वाटत नाही .
शिवाय अनेक इतर गोष्टींचा विचार करणे आहेच, उदाहरणार्थ स्टेज वर माईक्स कुठे हवेत. कारण पात्रांनी अभिनयाच्या भरात येऊन जागेवरून दूर गेले की आवाज बोंबलणार. किंवा टाळ्या आणि हशे यांच्या जागा घेताना द्यायचा वेळ. प्रेक्षकांची नस ओळखून त्यांना भावतील अशा संवादांवर भर. मुळात 'योग्य असं' ना़टक हाती लागणं आणि सगळी मंडळी जमून येणं.

छ्या! एक नाटक बसवायचं म्हणजे हजार गोष्टी आहेत त्या मागे.

बाकी या हजार गोष्टी आणि सगळी मेहेनत जमून आल्या की मात्र जी काही मजा येते ती औरच आहे. कालचा मेलबर्न मध्ये "एकदा पाहावं करून" असाच जमून आलेला प्रयोग. खूपच मजा आली बघायला. खरं तर अगदी साधा घिसापीटा नाटकाचा प्लॉट. दोन प्रेमी त्यांना लग्न करायचंय पण बाप लोक एकमेकांचे वैरी. मग एक एकमेकांची कुलंगडी काढून एकमेकांवर कुरघोडी करण्याचा प्रयत्न. शेवटी मनोमीलन.

पण इतका साधा पण विनोदाच्या अंगाने जाणारे नाटकाचे कथानक मंदार वैद्यने भन्नाटच बसवले. दिग्दर्शनातून संवादाच्या फेकीतून त्याने मस्त कलंदर बिनधास्त बाप्पा धरसोड असे काही उभे केले की प्रेक्षक अगदी फिदा! निलेश ने केलेला त्याच्या वयापेक्षा मोठा रोल व त्याचे प्रयोगभर बाळगलेले बेअरिंग मस्तच होते. म्हणजे अगदी एक प्रसंगात लाली इंदुरीकर या सो कॉल्ड तमासगीरीवर लट्टू झालेला बबनराव बाक्रे जे काही नाचतो ते परफेक्ट नाकासमोर चालणार्‍या पन्नाशीच्या माणसाचे आहे. आणि लाली इंदुरीकर उर्फ मंदाकिनी तर झकासच. तीच्या लाली इंदुरीकर च्या एंट्रीला काय टाळ्या आणि शिट्ट्या पडल्या विचारूच नका. येताजाता उपदेश करणारा बाप्पाच नोकर, मल्हारराव असलं मस्तपैकी "ढगाला लागली कळं" म्हणत अगदी 'टायमिंग ने पॉझ' घेऊन एग्झीट घेतो.

बाकी बाबीताई चे पहिल्या सीन पासून शेवटच्या सीन पर्यंत असणारे पात्र तर फक्त दोन आठवड्यात संवाद पाठ करून उभे केले होते त्या, अभिनेत्रीला सलाम.
बापांच्या पत्नी व भामाबाई एकदम झकास. बाकी सगळेच कलाकार, सरवटे, प्रेमी युगुल वगैरे त्या त्या रोल मध्ये अगदी येकदम फीट्ट बसून सोडले होते बगा!

सर्वच कलाकारांनी खूपच मेहेनत घेतलीय हे सगळीकडे दिसून येत होतं. संगीतकार मकरंद भागवत सकाळपासूनच येऊन त्यांच्या ऍडजस्ट्मेंट्स करत बसले होते असे कळले. त्यांनी संगीतही अगदीच मस्त निवडलं होतं. क्वचित प्रसंगी जरा लाउड झालं तरी या नाटकाची ती गरजच आहे असं म्हणायला हरकत नाही. मंदाकिनी फक्त पिस्तुलाची ऍक्शन करते तेव्हा गोळ्या झाडल्याचे आवाज ऐकू येणं हे मस्तंच बसलं होतं. लाइट्स परफेक्ट होते.
नेपथ्य, ड्रेपरी व त्याला केलेली मेहेनत अगदी जाणवत होती. एकूणच सगळं काही विसरून जाऊन मनसोक्त हसवणारं नाटक असं सार्थच वर्णन याचं होतं.



लहान मुलांनीही कोणतीही रसभंग होइलशी गडबड काल केली नाही हे विशेष. अर्थात याचे श्रेय संगीत व नाटक वेगवान ठेवण्यालाही द्यायलाच हवे.

असो, कालचा दिवस मस्त गेला. शिट्या वाजवून वाजवून पार जीभ आणि बोटं दुखायला लागली माझी... :-))

तिकिटावर कलाकार व इतर काही माहिती असती तर मला इथे ती देता आली असती. असो. पुढच्या वेळी... :-)
-------------------------
त्या लिल्ल्या फोर् एव्हर मधनं बाहेर आलो थोडावेळ हे ही काही कमी नाही...